Nederland gaat (dankzij rechts) richting een gezagscrisis

Snel! Doe een sociaal-cultureel onderzoek!

De grote beloftes van dit kabinet - het aanpakken van de asielinstroom tot stikstof - blijken in de praktijk moeilijk waar te maken. Dus zit er nog maar één ding op: doen alsof je heel daadkrachtig bent. Vooral VVD en PVV hebben het er maar druk mee.

In Nederland zijn ruim 40.000 vrouwen besneden. Volgens de Amsterdamse GGD lopen 15.000 meisjes tussen de 0 en 19 jaar het risico de komende jaren besneden te worden. Een 27-jarige Rotterdamse van Somalische afkomst zei hierover tegen de Groene Amsterdammer: ‘Ik ben hier opgegroeid en ik weet dat 80 procent van de Somalische vrouwen hier verminkt wordt. Niemand doet iets, onze huisarts heeft nooit iets gezegd, ik heb nooit iets van een campagne gezien.’

De vrouwenrechtenorganisatie Femmes for Freedom diende in 2019 een handhavingsverzoek in bij de gemeente Den Haag. Een imam van de As Soennah raadde namelijk moskeegangers deze wettelijk verboden praktijk aan. Eind vorig jaar oordeelde de Raad van State dat de Gemeentewet geen ruimte biedt voor handhaving: het advies om jonge meisjes te verminken valt niet onder de verstoring van de openbare orde en daarnaast zijn oproepen tot gewelddadige handelingen bij kinderen beschermd onder de vrijheid van godsdienst.

Er is, zo zou je kunnen zeggen, ondanks een verbod op papier volop ruimte in de praktijk voor klittenknipperij in Nederland. Het feit dat een imam zich in Nederland vrij genoeg voelt om het te adviseren, is daar slechts een symptoom van.

De VVD:

Oftewel, hoewel duizenden meisjes gevaar lopen, is er sinds 2010 - toen het verbod op genitale verminking van kracht werd - nog nooit iemand in Nederland hiervoor veroordeeld. Dat wijst op een handhavingsprobleem. Toch laat de VVD deze can of worms lekker dicht want als je hier eenmaal aan begint, loop je ongetwijfeld tegen 1.001 andere handhavingsproblemen aan die ook je aandacht vragen. Makkelijker is het om het oproepen tot iets wat bij wet verboden is (herhaal: maar waar nog nooit iemand voor is veroordeeld) strafbaar te maken. Want dat is tenslotte precies wat we in Nederland nodig hebben — nog meer regels die nooit worden gehandhaafd.

Onacceptabel!

Iets verderop, richting de kustlijn bij Scheveningen, braken vorige week rellen uit. Er was aan het einde van de zomerse dag al enige irritatie ontstaan over een tekort aan parkeerplekken maar rond 20:00 uur werden jongeren via TikTok opgeroepen om naar het strand te komen om verhaal te halen. Groepen relschoppers zochten de confrontatie met de politie en gooiden stenen. Het duurde uren voordat de Mobiele Eenheid de rust in de badplaats kon terugbrengen. Er raakten een agent en een politiepaard gewond, vier politieauto’s werden vernield en ook lokale ondernemers moesten het ontgelden. Straatmeubilair en inboedel raakte beschadigd.

Wederom konden we rekenen op een tweetje van de VVD waarin de VVD meldt dat er volgens de VVD in Nederland geen ruimte is voor hetgeen we zojuist allemaal met onze eigen ogen hebben kunnen waarnemen.

Om het beeld compleet te krijgen over minister David van Weel, toch een beetje de docent op de middelbare school die het hardst roept dat dingen niet kunnen op een manier die in puberoren klinkt als een open uitnodiging om propjes te schieten: een bonustweetje over XR-activisten die aankondigden te gaan demonstreren met boterzuur (en dit uiteraard al een keer hadden gedaan, en gewoon lekker nog een keer deden).

Wanhopige zondebokpolitiek

VVD-kamerlid Bente Becker enters the chat. Zowel op 4 als 5 mei werden herdenkingen verstoord door (blondharige en uitkeringstrekkende) pro-Palestina activisten, maar dat was volgens de VVD niet het grootste punt van zorg.

Een verslaggever van SBS6 Nieuws van de Dag was namelijk de Schilderswijk in gegaan om te kijken of daar vlaggen waren opgehangen voor 4 en 5 mei. Een beetje de analoge versie van de deugbrigades op Twitter die steevast elk jaar om 20:05 gaan kijken wie het in zijn hoofd heeft gehaald om tijdens de twee minuten stilte te tweeten (respectloos!) of melding te maken van mensen die zich (volgens hen) niet correct hebben gedragen tijdens de herdenking zelf. Zoals deze:

Dit dus, maar dan voor televisie en in de vorm van een verslag.

De gespeelde verbazing over bewoners die laten weten ‘niet eens aan 4 mei gedacht’ te hebben, is veelzeggend. Verslaggever Jeroen wist dondersgoed wat hij zou aantreffen als hij een migrantenbuurt in ging om te vragen of ze 4 en 5 mei zouden herdenken en/of vieren. De verbazing geeft daarmee ook het (vooraf al bepaalde) morele oordeel weer: blijkbaar worden migranten (en de kinderen daarvan) geacht mee te doen met de herdenking.

Vreemd. Nu ben ik zelf ook een migrant en in geen enkel scenario in mijn hoofd ga ik hier in Portugal jaarlijks op 25 april plechtig een paar minuten naar mijn schoenen staren om te herdenken dat de dictatuur van Salazar viel. In tegenstelling tot de Tweede Wereldoorlog in Nederland: ik heb hier geen familieleden die de dictatuur hebben meegemaakt, hebben gediend in het leger of mij als kind hebben gevoed met verhalen over hoe het was om te leven onder een dictatuur. Ik ben simpelweg als migrant geen onderdeel van deze collectieve beleving, zal dat ook nooit worden en dat maakt mij - later als ik groot ben en genaturaliseerd - niet meer of minder geïntegreerd in Portugal.

Wat mij wél geïntegreerd maakt is bijvoorbeeld de taal spreken, mij aan de law of the land houden, binding hebben met de leefomgeving (en dus niet het interieur van de lokale bakker kort en klein slaan omdat de file voor het strand me even te lang is), vriendschappen opbouwen, noem maar op. Als er één ding is wat geen hol uitmaakt voor wel of niet geïntegreerd te zijn in een samenleving, dan is het wel deelnemen aan een herdenking voor een historisch evenement waar jij of je familie geen actief deel van hebben uitgemaakt. Je maakte er nooit deel van uit, en zal dat ook niet met terugwerkende kracht met een zelfde beleving als de autochtone bevolking kunnen doen.

Drie keer raden waar de VVD wél een probleem van maakt.

Alsof lid Becker zelf ternauwernood is ontsnapt aan Duits sniper-vuur op een Normandisch strand, beweert de politica dat Nederlanders met een migratieachtergrond ‘geen respect hebben voor onze vrijheden en de offers daarvoor’, enkel omdat ze geen vlag hebben uithangen op een bepaalde datum. Alsof de problematisering - zeker in het licht van de rellen in Scheveningen die enkele dagen daarvoor plaatsvonden - al niet ridicuul genoeg is, overtreft de VVD deze nog eens door de voorgestelde oplossing: een sociaal cultureel onderzoek.

Het is een raar soort zondebokpolitiek, en eentje die wanhoop verraadt door in het licht van veel grotere maatschappelijke problemen en spanningen rondom migratie en bestaanszekerheid op zoek gaan naar een extreem niche-dingetje, om vervolgens zelfs in dat drie-hoog-achter-niche-dingetje niet verder te komen dan met veel bombarie een commissierapportje aankondigen.

Zwak kamerlid kiest kant van kabinet

Aan de overkant bij de PVV gaat het niet veel beter. Minister Caspar Veldkamp (NSC) maakte afgelopen week een symboolpolitiek statement door een brief aan de Europese Commissie te schrijven waarin hij aankondigt de verlenging van een partnerprogramma tussen Israël en de Europese Unie te blokkeren. Nu klinkt blokkeren en taal over ‘strepen in het zand’ daadkrachtig maar het komt vooral - wederom - neer op symboolpolitiek in de meest marginale marge. In februari 2024 vroegen Ierland en Spanje al om dit partnerschap met Israël ‘in heroverweging’ te nemen en begin dit jaar vroegen 250 Europarlementariërs uit 17 verschillende EU-landen hetzelfde, dus het is niet zo dat minister Veldkamp hier dapper met zijn kop in een gure Europese tegenwind komt te staan.

Nu had Geert Wilders (PVV) een motie van wantrouwen kunnen indienen of op zijn minst een debat aan kunnen vragen, maar in plaats daarvan kreeg de NSC-minister een foei-gesprek via Twitter:

Wederom: ook hier wordt voorzichtig ge-tip-toe’d rondom een gezags- en handhavingsprobleem. Als het gaat om anti-Israël-demonstranten en de voorkeursbehandeling die zij genieten, is daarover best een interessant politiek debat te voeren. Zo was de ‘Free Palestine’-demonstrante van 4 mei, Elise H. aka ‘werkschuw tuig’ op X, een radicaal-linkse Hamas-apologeet die eerder bejaarde kerkgangers in Amersfoort lastigviel omdat zij het lef hadden om naar een (volgens haar) ‘zionistisch concert’ te gaan. Behalve zorgwekkend veel oorlogsporno met dode baby’s twitterde ze over vergeten oefenbommen en vrienden die zich zorgen maakten over haar radicalisering.

Enfin, ze kreeg onlangs een bezoekje van de politie en kwam hiermee volop in het nieuws. Ze voelde zich geïntimideerd. Aangejaagd door Amnesty International diende PvdA-GroenLinks kamerlid Esmah Lahlah kamervragen in: het ging over de Grondwet, tenslotte. RTL Nieuws, NOS en uiteraard OneWorld waren er als de kippen bij met ronkende repo’s over de rechten van demonstranten. De politie zei vervolgens niet ‘als je terreurorganisaties verheerlijkt, fantaseert over bommen, online openlijk refereert aan je minder stabiele geestelijke toestand en daarnaast aantoonbaar de openbare orde hebt verstoord, doen wij wel eens een huisbezoek, ja’ maar kwam met - je verwacht het niet - excuses.

Harry Pettit. Cannot make this shit up.

Of wat te denken van UvA-bestuurders die vorig jaar ‘in gesprek’ gingen met gemaskerde demonstranten die vervolgens alsnog de boel kort en klein sloegen op de campus, of Radboud-bestuurders die op niet bepaald kordate wijze demonstranten vroegen hun boeltje te pakken. Deze laatste universiteit heeft een docent in dienst, Harry Pettit, die niet alleen propaganda van de militaire tak van terreurorganisatie Hamas (de Al-Qassam Brigade) via social media deelt maar tevens studenten (!) die debatten organiseren op zijn eigen universiteit intimideert en tracht te cancellen onder het mom van ‘voorkomen van genocidale propaganda’. Deze krijgt overigens dezelfde behandeling van de universiteit als minister Veldkamp van Geert Wilders: een foei-gesprek.

Gezagscrisis in the making

Hoe vaak kun je geloofwaardig zeggen dat ‘hier de grens is bereikt’ zonder deze te bewaken? Of beelden van geweld voorzien van commentaar dat het onacceptabel is, zonder er duidelijke consequenties aan te verbinden? Hoe lang zijn boze tweetjes, commissierapportjes en zware woorden nog serieus te nemen?

Het doet mij denken aan wat een marine-commandant ooit tegen mij zei toen de bezuinigingen op Defensie op het hoogtepunt waren: ‘Je kunt maar één keer de noodklok luiden, want na de derde keer luistert er al niemand meer’. Dankzij het rechtse kabinet en diens ‘daadkrachtige’ tweetjes zijn we dat punt vrees ik al enige tijd voorbij.

We zijn op het punt dat links de orde niet wil bewaken (en tot op zekere hoogte, zie Harry Pettit maar ook Femke Halsema) de wanorde als normaal beschouwt, terwijl rechts de orde niet kan bewaken. Vanaf beide zijden heeft de befaamde Gemiddelde, Gewone Nederlander het nakijken. Maar die Gemiddelde, Gewone Nederlander heeft op een bepaald moment wel echt de broek vol van de gedoogde chaos en de lege woorden die daarop volgen. Dat wil niet zeggen dat zij zelf ook gaan rellen, of ‘overtreders’ laten kennismaken met burgerlijk verzet of andere vormen van escalatie. Maar je moet ook niet raar opkijken als de beschaafde doorzonners die Nederland die schijn van nuchtere tolerantie geven, op een bepaald moment ook de kliko met de wieltjes naar de verkeerde kant van de stoep gaan zetten.

En dan is de gezagscrisis compleet.

De artikelen zijn gratis te lezen, maar kosten meer tijd en moeite dan een boos tweetje. Steun mijn werk en deel het artikel, word betalend lid of overweeg een eenmalige bijdrage als blijk van waardering: